Ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej polega na tym, że część lub całości majątku należącego do małżonków stanowi ich wspólną własność. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym po zawarciu małżeństwa pomiędzy małżonkami powstaje ustrój wspólności majątkowej. W tym przypadku każde z małżonków posiada na wyłączną własność swój majątek osobisty, a dodatkowo udział w majątku wspólnym. Udział ten nie ma charakteru ułamkowego tak jak w przypadku współwłasności tylko niepodzielny. Oznacza to, że w trakcie trwania małżeństwa (wspólnoty majątkowej małżeńskiej) małżonek nie może tak jak współwłaściciel sprzedać swojego udziału w majątku wspólnym. Możliwe jest jedynie zbycie całego składnika majątku, a w tym celu konieczna jest zgoda obydwojga małżonków.
Małżonkowie mogą odmiennie kształtować swoje stosunki majątkowe. W tym celu konieczne jest zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej zwanej potocznie intercyzą. Umowa ta może być podpisana przed zawarciem małżeństwa albo w trakcie jego trwania. Umowa ta wymaga dla swojej ważności formy aktu notarialnego. W umowie tej można zarówno rozszerzyć wspólności majątkową małżonków, ją zawęzić, a nawet całkowicie wyłączyć. Oczywiście najczęściej intercyzą kojarzy się z całkowitą, pełną rozdzielnością majątkową, ale jak wcześniej napisałem nie zawsze musi to tak wyglądać.
Jeżeli zachodzą ważne przyczyny rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona orzeczeniem Sądu. Do powodów takich należy najczęściej trwonienie majątku wspólnego przez jednego z małżonków lub uzależnienie od hazardu. W takim przypadku drugi małżonek ma prawo zabezpieczyć swoje interesy majątkowe. Sąd we wskazanym orzeczeniu wskazuje od jakiej daty powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, w wyjątkowych sytuacjach może być to data wcześniejszą niż dzień złożenia pozwu. Możliwość ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną jest możliwe, w szczególności w sytuacji, gdy małżonkowie od tej daty żyli w rozłączeniu.
Jeżeli dłużnik pozostający w związku małżeńskim ogłosi upadłość konsumencką to wówczas fundusz masy upadłości zostanie zasilony przez majątek wspólny małżonków. Jest to wyjątkowo niekorzystne dla drugiego małżonka, jeżeli do majątku wspólnego należą wartościowe aktywa, w Małżonek będzie miał prawo żądać spłaty z funduszy masy upadłości swojej roszczenia do majątku wspólnego, które co do zasady odpowiadać będzie połowie wartości majątku wspólnego jednak wyłącznie na takich samych zasadach jak pozostali wierzyciele upadłego dłużnika. szczególności takie jak nieruchomości. W ostatnim czasie zapadło kilka korzystnych orzeczeń dla małżonków dłużnika, który ogłosił upadłość konsumencką, jednak nadal okoliczność czy majątek wspólny wchodzi w całości do masy upadłości budzi uzasadnione wątpliwości, tym bardziej, że literalna treść przepisów przemawia za rozwiązaniem, które nie jest korzystne dla małżonków.
Do sądowego lub umownego podziału majątku wspólnego małżonków lub byłych małżonków dochodzi po ustaleniu wspólności majątkowe małżeńskiej czy to z mocy wyroku rozwodowego, orzeczenia o separacji, zawarcia intercyzy, czy orzeczenia Sądu ustanawiającego rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami. Majątek wspólny, który powstał, gdy jeszcze obowiązywała wspólność majątkowa może zostać podzielony. Oczywiście potrzebna jest w tym przypadku wola stron, w przypadku zawarcia umowy lub wniosek o podział majątku wspólnego, gdy ma on zostać dokonany w procedurze sądowej.
Jeżeli chodzi o właściwość Sądu to sprawy takie rozpoznaje Sąd Rejonowy w Jarosławiu, jeżeli majątek spadkowy znajduje się w okręgu tego Sądu. Jeżeli zaś jedno z małżonków nie żyje to właściwy będzie Sąd ostatniego miejsca pobytu tego małżonka. Sprawę o podział majątku wspólnego małżonków może rozpoznać także Sąd Okręgowy w toku postępowania o rozwód. Bardzo jednak rzadko tak się dzieje, gdyż Sąd może odmówić dokonania sądowego podziału majątku wspólnego, jeżeli uzna, że zbytnio obciąży to postępowanie o rozwód, w praktyce je wydłuży nawet o kilka miesięcy do nawet roku.
Opłata sądowa od wniosku o podział majątku wspólnego wynosi 1000 zł, chyba, że małżonkowie doszli do porozumienia i do wniosku zostanie dołączony zgodny projekt podziały tego majątku to wówczas wysokość tej opłaty maleje do 600 zł. Najczęściej trzeba się liczyć także z obowiązkiem pokrycia zaliczki a poczet wynagrodzenia biegłego, który oceni wartość składników majątku wspólnego. Jeżeli chodzi o wynagrodzenia adwokata za prowadzenie sprawy o podział majątku wspólnego przed Sądem Rejonowy w Jarosławiu to jego wysokość jest zależna od wartości udziału w tym majątku. Dla przykładu, jeżeli udział w majątku wspólnym jest wart 40 tys. zł to wynagrodzenie minimalne adwokata wynosi 3 600 zł brutto. Trzeba także doliczyć koszty uzyskania potrzebnych dokumentów, w tym odpisów z księgi wieczystej i opłaty skarbowej, koszty te powinny się zamknąć w kwocie 100-150 zł.
Najczęściej przedmiotem podziału majątku wspólnego jest dom jednorodzinny, w którym małżonkowie do tej pory wspólnie zamieszkiwali. Zwykle jest tak, że na podstawie orzeczenia Sądu jeden z małżonków otrzymuje na wyłączną własność tę nieruchomość z obowiązkiem spłaty połowy jego wartości na rzecz byłego małżonka. Jeżeli małżonkowie nie dogadają się co do wysokości tej spłaty Sąd powołuje biegłego sądowego, który określi wartość przedmiotowej nieruchomości. Może też się zdarzyć, że żaden z małżonków nie będzie chciał, aby to mu przyznano własności nieruchomości z obowiązkiem spłaty. W takim przypadku albo małżonkowie dojdą do porozumienia i sprzedadzą nieruchomość z wolnej ręki, albo będzie ona musiała zostać sprzedana w trybie przepisów egzekucyjnych, co będzie generować znaczne koszty i najczęściej ograniczy możliwą do uzyskania cenę.
Jeżeli małżonkowie są zgodni co do tego jak chcą podzielić majątek wspólny to nie ma konieczności, aby sprawą zajmował się Sąd. W takim przypadku najlepiej udać się do notariusza, który sporządzi umowę o podziale majątku wspólnego. Formalności można załatwić w jeden dzień, a wysokość wynagrodzenia notariusza jest zależna od wartości majątku wspólnego. Jeżeli wartość tego majątku jest dużą to w istocie sprawa sądowa może być tańszym rozwiązaniem, ale proces zawsze trwa dłużej niż wizyta notariusza.
Zwykle takie sprawy trwają od 3 miesięcy do roku. Trzeba uzbroić się w cierpliwość, zwłaszcza gdy pomiędzy małżonkami istnieje spór co do wartości majątku wspólnego i sposobu jego podział.
Jako adwokat prowadzę zarówno sprawy o rozwód jaki i podział majątku wspólnego byłych małżonków po rozwodzie lub ustaniu wspólności majątkowej spowodowanym inną przyczyną, które toczą się między innymi przed Sądem Rejonowym w Jarosławiu.
Podział majątku wspólnego może nastąpić po ustalaniu wspólności majątkowej małżeńskiej. Jeżeli małżonkowie nie są zgodni co do zasad podziału takiego majątku jednym rozwiązaniem jest uzyskanie orzeczenia Sądu. Jako adwokat reprezentuję małżonków lub byłych małżonków sprawach o podział majątku wspólnego, między innymi przed Sądem Rejonowym w Jarosławiu.
Zadzwoń do prawnika
ul. Jana Pawła II 3a
Jarosław
37-500